Waarom zoveel goede developers geen diploma hebben

Door: Jeanine
22 sep, 2021

Een zeer groot gedeelte van de developers in de ICT bestaat uit zijinstromers die nooit een officiële IT-opleiding hebben gehad. Ze hebben een vooropleiding in een totaal andere richting of zijn zelfs voortijdige schoolverlaters. 

De Harvard drop-out Bill Gates werkte bijvoorbeeld liever aan het latere MS-DOS in plaats van zijn studie af te maken. Hiermee heeft hij het digitale landschap voorgoed veranderd. Had iemand op Harvard hem dit kunnen leren? Waarschijnlijk niet.

BEKENDE DROP-OUTS

Een andere Harvard drop-out vond het belangrijk om een overzicht te hebben van alle single meisjes in zijn buurt en ontwikkelde daarom een digitaal ‘jaarboek’ waarin mensen zich konden registreren en hun relatiestatus aangeven. Mark Zuckerberg ontwikkelde met Facebook niet het eerste, maar – anno 2021 – wel het grootste socialmedia-platform dat de digitale communicatie en nieuwsvoorziening over de hele wereld heeft getransformeerd.  

De vrouw die we als allereerste computerprogrammeur beschouwen, Ada Lovelace (de enige wettige dochter van de Engelse dichter Lord Byron), was geen drop-out omdat ze zelfs nooit officieel onderwijs volgde. Ze ontwikkelde zich enkel door thuisonderwijs en zelfstudie. Zij herkende in 1833 de mogelijkheden van de ‘denkende machine’ en legde hierbij de grondslag voor elke programmeertaal. De programmeertaal ‘Ada’ is dan ook naar haar vernoemd. 

Ook mensen als Jan Koum van WhatsApp en Steve Jobs van Apple hebben succesvol geïnnoveerd in de tech-sector, ondanks hun onderbroken opleiding. 

Wat al deze mensen met elkaar gemeen hebben, is dat elk van hen een uitvinder, een analist of zelfs een visionair is of was: iemand die buiten de lijntjes durft te kleuren om bestaande structuren te challengen en nieuwe te ontwikkelen. 

ICT-DIPLOMA’S: EEN PAAR CIJFERS

In een publicatie van het CBS van eind 2020, lezen we dat er in 2019 452.000 mensen werkzaam waren in de ICT-sector in Nederland. Wat we in dit rapport helaas niet kunnen zien, is wat de achtergrond van deze mensen is. Zijn ze afgestudeerd in de informatica, zijn ze toevallig in het vak gerold of is er sprake van zijinstromers of herintreders? 

Om inzicht te krijgen in deze data, kijken we bij de developers-community StackOverflow.  Hun artikel begint met het noemen van de duizelingwekkend hoge studieschulden in Silicon Valley. Ook in Nederland is dit een niet te verwaarlozen factor. Het probleem van het vinden van een betaalbare kamer in de studentensteden komt daar nog eens bovenop. 

Het artikel verwijst even verderop naar een in 2016 uitgevoerd onderzoek onder 56.033 codeurs in 173 verschillende landen. Een vraag over de achtergrond van de respondenten krijgt 40.183 antwoorden van werkende developers. De antwoorden van studenten en werkloze developers zijn hier dus uitgefilterd. Uit dit onderzoek blijkt dat 56% van de respondenten geen diploma heeft in een informatica- of ICT-gerelateerde studie. Een grote meerderheid (69%) heeft deels coderen geleerd door zelfstudie. Een percentage van 13% is zelfs geheel autodidact.

Het hangt van de werkgever en de functie af hoe belangrijk een papiertje is. Bij jonge bedrijven zal men eerder op portfolio selecteren. Een gegadigde die een aantal mooie projecten kan laten zien, geniet dan de voorkeur boven iemand die alleen zijn diploma – maar verder niets – kan laten zien. Een analyse van het UWV laat ons tenslotte nog zien dat de vraag naar developers toeneemt met zo’n 20% per drie jaar, terwijl de vraag naar consultants juist afneemt. Hoewel dit een rapport is uit 2018, laat het een duidelijke trend zien die hoogstwaarschijnlijk doorzet omdat zelfsturende teams tegenwoordig hun eigen projecten agile kunnen managen waardoor functies als manager en ICT-consultant steeds meer naar de achtergrond verdwijnen.

HOE INTERESSANT IS EEN OFFICIËLE ICT-OPLEIDING VOOR EEN GETALENTEERDE DEVELOPER?

De ontwikkelingen in de ICT gaan razendsnel. Wat je vandaag leert, is morgen misschien alweer verouderd. Daarom moet je in de ICT je hele leven blijven leren. Kinderen beginnen daar tegenwoordig heel erg vroeg mee: op kleuterleeftijd komen ze al in aanraking met games, tablets en mobiele telefoons.

Spelenderwijs leren ze de grondbeginselen van programmeren. De pienterste kleuters maken dan al hun eigen spelletjes. Als ze ouder zijn, maken ze een database voor hun onderwijzer of een scorecard om de maaltijden thuis te analyseren en te reviewen. Als ze een studie moeten kiezen, vragen ze zich af wat de meerwaarde van een ICT-opleiding voor hen is. 

  • Is de lesstof niet achterhaald? 
  • Zijn de beste docenten niet allang naar het bedrijfsleven vertrokken?
  • Is het niet te saai omdat ze al zoveel weten?

WAAROM MAAKT IEMAND ZIJN OF HAAR STUDIE NIET AF?

  1. Een reden dat deze jongeren afvallen bij een IT-opleiding is, omdat ze zich geremd voelen door docenten die soms minder weten en kunnen dan zijzelf. De vaak overbelaste ICT-docenten moeten zich namelijk ook voortdurend bijscholen om niet achter te raken. Is dat eigenlijk wel te doen naast het begeleiden van de studenten en het voorbereiden van de lessen? Hopelijk krijgen deze docenten hierbij de juiste ondersteuning van hun school.
  2. Een andere reden kan zijn dat werkgevers  – in tijden van schaarste – voor de poort staan te wachten om hen nog voor hun afstuderen een baan aan te bieden. Dit gebeurde bijvoorbeeld regelmatig tijdens de Y2K-schaarste. 
  3. Last but not least zijn er nog de developers die geen diploma hebben omdat ze simpelweg nooit aan een IT-opleiding begonnen zijn. Ze zijn werkzaam als lerares Duits, als accountant of als belastingadviseur, (her)ontdekken op een gegeven moment hun liefde voor het coderen en maken vervolgens een carrièreswitch. De organisatie ‘Platform talent voor technologie’ bevestigt deze beweging: in een rapport over de huidige ICT-ontwikkelingen (pag.12) lezen we bijvoorbeeld dat slechts 5% van de studenten (inclusief zijinstromers) voor een Wo-bachelor IT in 2018 een afgeronde hbo-opleiding had, en dan meestal ook nog in een totaal andere richting dan de ICT of aanverwante studies.

WAT MAAKT IEMAND EEN GOEDE DEVELOPER?

Een officiële IT-opleiding staat prachtig op een CV, maar voor een developer zijn ervaring, de juiste competenties en een gerichte begeleiding belangrijker. Een bachelor van 10 jaar geleden zegt alleen iets over iemands denkniveau, maar niet over wat hij of zij nú kan. 

DE JUISTE COMPETENTIES

In de 21e eeuw wordt er veel gevraagd van een developer, omdat deze over zowel soft- als over hard skills moet beschikken. Karaktereigenschappen en (deels aangeleerde) competenties zijn dan de beste indicatoren voor succes. We kijken dan onder meer naar:

  1. Passie. Stilstand is achteruitgang in de IT. Er is altijd iets te leren, ook in de vrije tijd. Veel gepassioneerde ontwikkelaars zijn na hun werk nog bezig met eigen of open source projecten. In de IT terechtkomen omdat ‘er altijd genoeg werk is’, is niet de juiste insteek.
  2. Nieuwsgierigheid. ‘Alles willen weten’ is een prima eigenschap voor een softwareontwikkelaar, vooral omdat er eindeloos veel te ontdekken valt. 
  3. Analytisch vermogen. Dit is het vermogen om orde te scheppen uit chaos. Deze competentie is belangrijk bij het analyseren van bedrijfsprocessen, maar ook bij het rangschikken, visualiseren en analyseren van data. 
  4. Creativiteit. Creativiteit is een breed begrip. Het is creatief om een nieuw programma te maken, maar ook om te kunnen denken buiten de bestaande kaders. Alleen met creativiteit kom je tot oplossingen die voorheen niet bestonden. 
  5. Sociale vaardigheden. Niemand kan alles weten. Daarom is het belangrijk om samen te kunnen werken en van elkaar te willen leren. Een goede sfeer in een team verhoogt bovendien de productiviteit.
  6. Communicatieve vaardigheden. Wat verwachten gebruikers van een app en wat wil de klant nu eigenlijk? Hier moet je goed voor kunnen luisteren en de juiste vragen stellen. Communicatieproblemen hebben ervoor gezorgd dat off-shoring nu veel minder populair is dan een tiental jaar geleden. De Indiase developers leverden dan een prima product, dat helaas iets totaal anders deed dan de bedoeling was.

ERVARING EN CERTIFICERING

Het is belangrijk dat developers de juiste, actuele IT-kennis hebben, maar ook dat ze deze op de juiste manier toe kunnen passen. Dit laatste leer je eigenlijk alleen maar ‘on the job’. Volgens het onderzoek van Stack Overflow is ’training on the job’ de op een na belangrijkste manier (na zelfstudie) om te leren.

CONCLUSIE

Competenties en blijven leren zijn belangrijker voor een developer dan een achtergrond in de IT. Het is bovendien makkelijker om een divers team samen te stellen met mensen vanuit verschillende achtergronden. Dit is van belang om uitdagingen vanuit verschillende invalshoeken te bekijken en op te lossen.

Een ICT-diploma kan je inlijsten, maar alleen met innovatieve teams kan je innoveren.